Enflasyon kavramından bahsettiğimizde ilk olarak tüketicileri düşünmeye başlarız ancak enflasyonun etkileri şirketler ve ülkeler üzerinde de ciddi sonuçlar oluşturur. Şirketler üzerinde enflasyon; stok maliyetlerinden kredi borçlanmasına, yatırımlardan çalışan ücretlerine ve döviz kurundan kaynaklı olarak ham madde tedarikine kadar birçok başlıkta sorunlar ve yeni mücadele alanları yaratır. Çözüm ise stratejik bir yönetim anlayışıdır.
Covid-19 pandemisi sebebiyle oluşan arz sıkıntıları, buna karşın yaşanan talep fazlası, son olarak da Rusya-Ukrayna krizi ve beraberindeki sorunlar, fiyatların genel seviyesinde önlenmesi zor bir yükselişe sebep oldu. Beraberindeki gıdada yaşanan kriz, lojistik sıkıntılar, artan emtia fiyatları ve tedarik zincirinin henüz tam olarak düzelememiş olması maliyetleri olumsuz etkiledi. Enerji krizi ve finansmana erişim gibi konular ise durumu epey derinleştirdi. Ve bugün bir süre daha devam edeceği anlaşılan bir enflasyon ile karşı karşıyayız. Üstelik sadece ülkemiz değil; yanı başımızdaki Avrupa’da bile enflasyon sürekli rekor tazeliyor.
Enflasyon kavramından bahsettiğimizde ilk olarak tüketicileri düşünmeye başlarız ancak enflasyonun etkileri şirketler ve ülkeler üzerinde de ciddi sonuçlar oluşturur. Şirketler üzerinde enflasyon; stok maliyetlerinden kredi borçlanmasına, yatırımlardan çalışan ücretlerine ve döviz kurundan kaynaklı olarak ham madde tedarikine kadar birçok başlıkta sorunlar ve yeni mücadele alanları yaratır. Fiyatların genel seviyesindeki bu artış her şeyden önce işletmeler için bir kaynak ihtiyacı ve elbette yeni bir kaynak maliyetine sebebiyet verir. Her şirketin enflasyondan etkilenme derecesi farklılık gösterir. Buradaki farklılığı; varlıkların TL ya da döviz olması, stok ve borçlar, üretilen mal ve hizmetlerin gördüğü talep, nispi fiyatlardaki değişim gibi birçok değişken şekillendirebilir.
Enflasyon varlığını gösterdiğinde, şirketler genellikle girdi malzemeleri için daha fazla ödeme yapar. Şirketlerin zararlarını dengelemenin ve brüt kâr marjlarını korumanın bir yolu, tüketiciler için fiyatları yükseltmektir ancak fiyat artışları dikkatli bir şekilde yapılmadığında, müşteri ilişkileri ve bağlılığı zedelenebilir, beraberinde satışlar azalabilir ve marjları incitebilirler. Hangi kategorilerin piyasa güçlerine maruz kaldığını ve piyasanın şişip şişmediğini değerlendiren bir risk matrisi, şirketlerin daha bilinçli kararlar almasına yardımcı olacaktır.
ENFLASYONA RAĞMEN GENEL MARJLAR GÜÇLENDİRİLEBİLİR
Doğru şekilde yapıldığında, belirli bir ürün için enflasyon maliyetini yenmek, ilişkileri ve genel marjları güçlendirebilir. Bu noktada şirketlerin enflasyona uyum sağlamak için atabilecekleri beş adım bulunmaktadır: Ayarlama, geliştirme, hızlandırma, planla ve izleme.
- İndirimleri ve promosyonları ayarlayın ve uzatılmış üretim programları veya ek ücretler ve acele veya düşük hacimli siparişler için teslimat ücretleri gibi taban fiyatla ilgisi olmayan satışların diğer yönlerini yeniden gözden geçirin.
- Fiyat değişikliği sanatını ve bilimini geliştirin. Genel fiyat değişiklikleri bu dönemde uzak durulması gereken konuların başında gelir. Bunun yerine, fiyatlandırma eylemlerini enflasyona maruz kalma, müşterinin ödeme istekliliği ve ürün özelliklerini hesaba katacak şekilde uyarlamak gerekir.
- Karar vermeyi 10 kat hızlandırın. Müşteri geri bildirimlerine göre çevik ve hızlı hareket edebilen, özel işlevler arası, enflasyon odaklı karar vericileri içeren bir “enflasyon komitesi” oluşturmak başarıda önemli bir rol oynar.
- Maliyetleri azaltmak için fiyatlandırmanın ötesindeki seçenekleri planlayın. Portföyünüzü yeniden tasarlamak ve fiyat artışlarına karşı maliyet düşürücü alternatifler sağlamak için “değer mühendisliği”ne ihtiyaç vardır. Bu sayede yalnızca firma için değil, tüm paydaşlar için en doğru ortamı yaratmak mümkün hale gelebilir.
- Durmadan yürütmeyi takip edin. Gelir sızıntısını ele almak ve performansı titizlikle yönetmek için merkezi bir destek ekibi oluşturmak gerekir. Brüt kâr artışlarındaki ani artışlara kanmayıp, stok kârlarını ayrıca raporlamak daha doğru kararlar verilmesini sağlayacaktır.
ARTAN EMTİA FİYATLARINI YÖNETİN
Fiyatlandırmanın ötesinde, çeşitli ticari ve teknik kaldıraçlar, şirketlerin enflasyonist bir piyasada fiyat artışlarıyla başa çıkmasına yardımcı olabilir ancak bazı sektörler fiyatlandırmaya daha özel bir yanıt gerektirebilir. Bu noktada birçok endüstride emtia fiyatlarının artmasıyla mücadele eden kategori yöneticileri, şirketlerine para kazandırmak için aşağıdaki beş hamleyi uygulayabilirler:
- Arz-piyasa dinamiklerini ve görünümünü tam olarak anlayın. Fiyat artışlarını tetikleyen unsurları anlamak, izlemek ve bu sürücüler artık geçerli olmadığında bu artışları iptal etmek gerekir.
- Tedarikçilerin, piyasadaki fiyat artışlarının kendi fiyatları üzerindeki etkisini açıkça ifade edebilmelerini sağlayın. Yukarı yönlü fiyat baskısı zamanlarında satıcılar, marjlarını şişirme fırsatını değerlendirerek, girdi maliyetlerindeki ham madde payını genellikle abartırlar. Bu durumları belirlemek ve bunlarla mücadele etmek için temiz sayfa metodolojisini kullanmak önemlidir.
- Kaçınılmaz fiyat artışlarını gelecekteki yeni durum olarak değil, geçici ek ücretler olarak görün. Kısmen doğası gereği psikolojik olan bu mekanizma, ispat yükünü tedarikçiye kaydırdığı için fiyat artışlarının yapışkanlığı ile başa çıkmada çok etkilidir.
- Enflasyon bir sürü ayıbı örter. İşlevler arası girişimlere öncelik verin. Fiyatlar yüksek olduğunda, verim iyileştirmelerinin, atık azaltmanın veya ikamelerin etkisi artırılabilir. Varsa, şimdi onları bir öncelik haline getirme zamanıdır.
- Fiyat artışlarını devam ettirmek için satış ekipleri ile çalışın. Kategori yöneticileri, piyasa fiyatı artışlarını müşterilere iletmek için doğru argümanların geliştirilmesini sağlarken, saf piyasa etkilerine ve bunların satılan malların fiyatları üzerindeki etkilerine ışık tutmak için finans ve ticari ekiplerle yakın bir şekilde çalışırlar.
Enflasyon, saçınız varken beş dolara aldığınız 10 dolarlık saç kesimi hizmeti için 15 dolar ödemenizdir. Ancak bunun sonsuza kadar sürmesini beklemeyiz. Global krizin derinliği ne olursa olsun, başarılı yönetim düşük enflasyona kapı açar.