Toplumumuzda yaşam koçluğu henüz her kesim tarafından kabul görmüş durumda değil, hatta bazen espri konusu. Hal böyle olunca, insan yaşam koçuna o kadar da sıcak olmayan bir toplumun, makine (yapay zeka) yaşam koçuna nasıl bakacağını merak ediyorum. Peki, yapay zekadan yaşam koçu olur mu?
Yaşam koçluğu, kişinin iş ve özel hayatında belli hedeflerine ulaşması, kendi potansiyelinin farkına varması için destek olan bir rehber. Rehberin bu hizmeti sağlamasında danışanının motivasyonu, açıklığı, kabulleri de oldukça önemli. Kabuller kısmından başlayacak olursak, önce böyle bir “koçluk” anlayışına ikna olmamız lazım. Çünkü koç deyince akla yaşamdan çok futbol, basketbol gibi sporlar, bu sporları barındıran dizilerdeki karizmatik ve genci düştüğü umutsuzluk ve bataklıktan kurtaran insanlar geliyor. Açıklık kısmına gelirsek de kendimizi tüm çıplaklığı ile anlatabilmek, yani veriyi özgürce, korkusuzca, yalın biçimde sunabilmek demeliyiz. Toplumumuzda yaşam koçluğu henüz her kesim tarafından kabul görmüş durumda değil, hatta bazen espri konusu.
Hal böyle olunca, insan yaşam koçuna o kadar da sıcak olmayan bir toplumun, makine (yapay zeka) yaşam koçuna nasıl bakacağını merak ediyorum. Peki, yapay zekadan yaşam koçu olur mu?
İş ve Özel Yaşamda Dengeleyici
Mayıs 2023’te 35 yaşındaki bağımsız araştırmacı hayatının bir haftasının tüm kontrolünü üretici yapay zekaya bıraktı. İş ve özel yaşamına dair en ince detayları makineye (ChatGPT) aktaran araştırmacı, makine ne derse sadece onu yaptı. İlk hafta tamamlandığında, makinenin “bedensel ve zihinsel sağlığını koruma yönünde yönlendirmeler yaptığı, iş ve özel yaşamında yeni bir denge yarattığı” anlaşıldı. Araştırmacı, “yapay zekanın beni ele geçirmesinden son derece memnunum” dedi.
Yapay Zeka Garantili Düğün Organizasyonu
Temmuz 2023’te evlilik hazırlıkları yapan çift; düğünleri, ilişkileri hakkındaki her detayı üretici yapay zekaya veri olarak girdi. Makine (ChatGPT), evlilik öncesi streslerini azaltmada iyi bir arkadaş, rehber gibi davranırken, davetiye tasarımından masa düzeni ve yerleşimine, çalacak müziklerden yemek menüsü ve evlilik yeminlerine kadar her detayı tasarladı. Çift, düğün sonrası, “makine mükemmeldi, her şey bizim hayal ettiğimizden de öteydi” dedi.
“Keşke” Dememek için…
Ağustos 2023’te bir grup bilim insanı, 25 kişinin akıllı ajanlarını oluşturdu. Yapay zekalı bu dijital temsilciler, bir başka dünyada yaşamaya başladılar. Araştırmaya dahil olan 25 kişi kendi hayatlarına dahil en mahrem detayları bile tüm açıklığı ile veri olarak sundular. Onlardan oluşturulan bu minik yapay zekacıklar, yaşadıklarını sanıyor, hayata dair seçimler yapıyor. Bu 25 kişi ise bazen dönüp diğer “kendilerine” bakıyor, yapmadıkları seçimleri, “diğer kendileri” seçtiğinde ne oluyor, sonuçlarını izliyor. Araştırmacılar, “bazen seçimlerimizin ilerideki sonuçlarını, keşkelerimizin karşılıklarını göremiyorduk, şimdi bir TV şovu gibi izleyebiliyoruz” dediler.
Yapay Zekadan Yaşam Tavsiyeleri
Eylül 2023’te saygın bir psikoloji dergisinde insanın kendini keşfetme ve anlama yolcuğunda üretici yapay zekanın yerini gösteren bir çalışma paylaşıldı. Araştırmaya dahil olan 26 kişi, hayatlarını tüm açıklığı ile veri olarak sundular. Makine (ChatGPT) onlardan öğrendi, analiz etti ve onlarla sohbet etmeye başladı. Araştırma sonunda 19 kişi, yapay zekanın neredeyse bir yaşam koçu gibi davranarak, “kendilerine dair fark etmedikleri durumları/ özellikleri” keşfettirdiğini paylaştılar. Bilimsel çalışma; üretici yapay zekanın “terapi, travma ve yaşam koçluğu” gibi alanlarda kullanılabileceğini ortaya koydu.
Yapay Zeka ile Daha Romantik Bir Sen
Yine Eylül 2023’te bir başka araştırmacı, romantik ilişkilerde üretici yapay zekayı nasıl kullanabileceğimizi tarif etti. “Doğru komutlarla karşı tarafı anlamak, empati kurmak, toksik ilişkiyi daha başında tespit etmek mümkündür” dedi. Makineyi ilişkilerinde bir yol gösterici, bir yaşam koçu gibi kullandığını paylaştı.
Yaşam koçluğu pek öyle inandığım, anladığım bir şey değil açıkçası. Yani toplumdaki henüz kabul etmemiş bireylerdenim. Bu işi severek yapan, saygı duyduğum arkadaşlarım da var aslında. Neden içselleştiremedim, bilemiyorum. Ancak insan yaşam koçuna çok sıcak değilken, söz konusu yapay zekalı bir yaşam koçu olduğunda “neden olmasın” demek geliyor içimden. Baştaki soruyu bir daha sorayım ve lütfen siz de kendinize sorun, “bir yaşam koçu olarak yapay zeka mümkün