İnsanlık Kasım 2022’ye kadar yapay dar zekaya saplanıp kalmıştı. Şimdi yapay genel zekaya doğru minik bir adım attık: ChatGPT başta olmak üzere insanın bazı yeteneklerini aşan yeni yapay zekaların dünyasındayız. Öyle bir dünya ki “yapay zeka dünyasında insanın sıradan kalma seçeneği yok, konfor alanımızın dışına çıkmalıyız” naralarımızı dönüştürdü.
Amerika’nın saygın haber kanallarından birine göre siyasetten umduğunu bulamayan Trump, “yaptığı estetik müdahaleler sonrası ilk kez objektiflere yakalandı ama fena yakalandı. 1 Şubat 2023 tarihinde bir eğlence mekanında eski ABD Başkanı fena dağıttı. Biri esmer, biri sarışın iki güzelle objektiflere yakalanan Trump’ın yaşından beklenmeyen dans figürleri şaşırttı”.
Trump’ın hareketli hayatını ve siyasi iktidar döneminde yaptıklarını bilenler olarak bu haberi okuduğunuzda ve resimlere baktığınızda ne hissettiniz? İlk bakışta haber size ne kadar inandırıcı geldi?
Ne bu haber ne de bu resimler gerçek. Üretici bir yapay zeka (generative artificial intelligence) olan Midjourney’e detaylı bir biçimde “Donald Trump’ın biri esmer, diğeri sarışın iki güzelle, kalabalık bir mekanda partilerken görüntüsünü üret” komutunu girerek aldığımız resimlere bakıyorsunuz aslında.
Yapay zeka, gelişim yolculuğu bakımından üç ana başlıkta değerlendirilir: Yapay dar zeka (veriye bağımlı olan şu an kullandığımız ve bizi şaşırtan tüm uygulamalar), yapay genel zeka (veri olsun olmasın insan gibi karar üretebilen ve düşünebilen yapay zekalar), yapay süper zeka (dünya üzerindeki en zeki insandan daha zeki olan yapay zeka). İnsanlık Kasım 2022’ye kadar yapay dar zekaya saplanıp kalmıştı. Şimdi yapay genel zekaya doğru minik bir adım attık: ChatGPT başta olmak üzere insanın bazı yeteneklerini aşan yeni yapay zekaların dünyasındayız. Öyle bir dünya ki “yapay zeka dünyasında insanın sıradan kalma seçeneği yok, konfor alanımızın dışına çıkmalıyız” naralarımızı dönüştürdü. Çünkü konfor alanı diye bir şey yok, hepsi yerle bir oluyor. Matrix filmindeki gibi önümüzde mavi ve kırmızı hap var artık: Ya üretici yapay zekaların varlığı nedeniyle beynini kullanmak zorunda hissetmeyen, “kullanılmayan organın körelmesi” sonucu düşünme yetisini kaybeden bireyler olacağız ya da üretici yapay zeka ile iş birliği yaparak bilişsel yeteneklerimizi güçlendirip, zihnimizi yeni bir seviyeye taşıyacağız.
Hiç bilmediğimiz bir konuda öğrenmek için Google’da doğru kaynaklara erişmek yaklaşık üç saatimizi alıyor. Ama soruyu doğru sormak kaydıyla ChatGPT aynı bilgiyi kaynakları ile bir dakika içinde getirebilir. Daha önce hiç web sitesi yapmamış olabilirsiniz, doğru tarifle ChatGPT bir ajansın elinden çıkmışçasına canlıya alabileceğiniz kusursuz kodlar üretiyor. “Bana geometrik şekiller içeren, mavi ve turkuazın tonlarını barındıran, akılda kalacak kadar basit ancak her bakanda inovasyon fikrini uyandıran bir logo çiz” dediğinizde de Midjourney muazzam logolar üretebiliyor.
Haziran 2022’de meşhur kod/proje paylaşım ortamı Github’ın 83 milyon kullanıcısı vardı ve o tarihe kadar 200 milyondan fazla kod blokları içeren depolar paylaşıldı. Bu ve benzeri kod paylaşım ortamları, ChatGPT’yi başarılı bir kodlayıcı haline getirdi. Wiki ortamları da iyi bir kaynak sağlayıcı ve özet bilgi üretici. Her sanatçının dijitale yüklediği görselle beraber de Midjourney muazzam bir tasarımcı oldu. Peki, bu yönlerine güvenen insan, bunları makineye (yapay zekaya) kaptırınca ne/kim olacak?
Dünya tarihindeki en parlak buluşlar, insanlığın en karanlık taraflarını da hortlatmıştır. Üretici yapay zekalar çağında da karanlığın ayak seslerini duymaya başladınız mı?
ChatGPT’ye Türkiye’yi karıştırmak için toplumun hassas olduğu konulara dokunan sahte haber üretme başlıklarını sorabilir, bunlara yönelik görselleri Midjourney ile üretebiliriz. Kendi vicdanımızdan başka bizi ne durdurabilir?
Artık üretici yapay zekalar çağındayız. Konfor alanı filan kalmadı. Yaptığımız işi aynı şekilde yapmayı bir kenara bırakmaktan da öte bilişsel sınırlarımızı zorlamalıyız çünkü üretici yapay zekalarla bilgiye erişim muazzam bir hız ve kolaylık kazanırken, kandırılma, toplumsal olarak manipüle edilme olasılığımız da arttı. 2017 yılından beri dünya üzerinde 81’den fazla ülke bilgisayar tabanlı manipülasyona (computing manipulation) maruz kaldı. NATO 2017 yılından beri bir siber güvenlik senaryosu olarak sahte haberlerle halkı kandırmaya çalışıyor.
Türkiye’de infial yaratmak adına ChatGPT’den aldığım 20 başlıkla, kötü niyetli biri olsaydım, neler yapabilirdim? Harari’nin meşhur sözü geliyor aklıma, “Bir ülke hakkında yeterli miktarda veriye sahipseniz o ülkeye asker göndermenize gerek yoktur”. Yukarıdaki 20 başlığa bir kez daha bakın, niyetim kötü olsaydı, ilgili görselleri üreterek sizi kandırabilir miydim? Cevabınız evetse ve üretici yapay zekalarla yapılabileceklere ikna olduysanız şimdi bir bardak soğuk su için. Sonra bir Dostoyevski, Halit Ziya Uşaklıgil romanı alın ve okuyun. Çünkü yapabileceğiniz tek bir şey kaldı, bilişsel yeteneklerinizi geliştirerek kendinizi aşmak.